2022 yılı içinde Rekabet Kurumu, Reklam Kurulu ve “MASAK” gibi birçok kurum ve kuruluş tarafından çeşitli konularda raporlar yayımlanırken, aynı zamanda mevcut düzenlemelere aykırı davranışlarda bulunan gerçek ve tüzel kişiler hakkında cezai yaptırımlar uygulanmıştır. Bununla birlikte hem Dünya’da hem de Türkiye’de gelişmekte olan finansal teknoloji sektöründe yer almak isteyen birçok ödeme ve elektronik para kuruluşuna ise Merkez Bankası tarafından lisans verilmiştir. Sizler için derlemiş olduğumuz bu gelişmelere gelin bir de birlikte göz atalım.
Rekabet Kurumu’nda neler oldu?
- 2021 senesinde yayımlanan ön rapor neticesinde 2022 Nisan’da E-Pazaryeri Platformları Sektör İncelemesi Nihai Raporu yayımlanmıştır. 16-74 yaş aralığındaki tüketicilerin 2020 yılında internet üzerinden alışveriş yapma oranlarının %36,5’e yükseldiği, e-pazaryerlerinin işlem hacminin 2021 yılının ilk altı ayında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %91,8 büyüme gösterdiğine yer verilen rapor içeriğinde, e-pazaryerlerinin de bir parçasını teşkil ettiği perakende e-ticaret faaliyetlerine ilişkin genel bir resim çizilmeye çalışılmış, Türkiye ve küresel düzeyde e-ticaretin gelişimi incelenmiştir[1].
- Meta Platforms, Inc. (Eski unvanı Facebook Inc.)’a; Facebook’un temel hizmetler olarak adlandırılan Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden topladığı verileri birleştirmek suretiyle kişisel amaçlı sosyal ağ hizmetleri ile çevrim içi görüntülü reklamcılık pazarlarında faaliyet gösteren rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırmak ve pazara giriş engeli yaratmak suretiyle rekabetin bozulmasına yol açtığına ve hâkim durumunu kötüye kullandığına gerekçeleriyle 346.717.193,40-TL idari para cezası verilmesine karar verilmiştir[2].
- 2022 yılının ilk yarısında toplam 151 adet şirketin birleşme devralmasına izin verildi.
- 2022 yılının ilk yarısında toplam 37 adet rekabet ihlali yayımlanmıştır.
Reklam Kurulu’nda neler oldu?
- Kasım 2022 tarihi itibariyle Reklam Kurulu tarafından toplam 10 adet basın bülteni yayımlamış olup; ilgi çeken başlıklar aşağıdaki gibidir[3]:
- Hakkında şikâyet bulunan bir sosyal ağ sağlayıcı hakkında, Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuzu, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun nezdinde sosyal medya platformlarında yaptığı paylaşımlarında reklam, işbirliği ifadesine yer verilmeden tüketicilerin e-ticaret platformlarına yönlendirildiği ve bu suretle örtülü reklam yapıldığına yönelik değerlendirmelerde “anılan reklamları durdurma cezası” verilmiştir.
- Tüketim ürünleri kategorisinde faaliyet gösteren bir şirket hakkında, muhtelif televizyon kanallarında yer alan reklamlarda yer verilen; "Bu ………..*, bu ………….* Sıradan tuvalet kağıdı. …………….. göre daha az yaprak kullandırır. Yani onlar …………….., bu …………….." ifadeleri ile rakip firmalara ait tuvalet kağıtlarının kötülendiği, Ayrıca ürün ambalajında ve muhtelif televizyon kanallarında yer alan; "Güçlendirilmiş doku teknolojisiyle çok daha kalın. *…………………. göre daha az yaprak kullandırır. *Bağımsız araştırma kuruluşu test sonuçlarına göre. Türkiye'de ilk kez kullanılan güçlendirilmiş doku teknolojisi ile artık %35 daha kalın. Üstelik çok daha emici." ifadelerine yer verildiği ancak tanıtımlarda yer verilen iddiaların ispatına ilişkin olarak sunulan belgelerin söz konusu iddiaları desteklemede yetersiz kaldığı değerlendirilmiş olup, ilgili tanıtımların Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un ilgili hükümlerine aykırı olduğuna, bu sebeple reklam veren şirket hakkında, “anılan reklamları durdurma cezası” verilmesine karar verilmiştir.
- Ünlü bir kozmetik markası tarafından, internet sitesinde rakip firmalara ait parfümlere yönelik; “Tuzlu çikolata, karamel ve paçuli notalarını içerisinde barındıran …………………………’in baştan çıkarıcı kokusu DÜNYACA ÜNLÜ BİR PARFÜMÜN KOKUSUNA ÇOK BENZİYOR! Bu büyüleyici kokuya yalnızca 114,99 TL’ye sahip olmak varken benzer bir kokuya neden 1440 TL ödeyesin?” ifadeleri ile birlikte “………….” markalı parfümün bulanıklaştırılmış görseline yer verildiği tespit edilmiş ve söz konusu tanıtımlarda rakip firmalara ait parfüm markalarının tanıtıcı ve ayırt edici unsuru olan şişe görseline gerek rengi gerek şekli itibariyle reklamın hitap ettiği kitle tarafından ilk bakışta tanınabilecek şekilde yer verilmesinin; Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin “Karşılaştırmalı reklamlar” maddesinin “Karşılaştırmalı reklamlar, ancak; rakiplere ait ürün adı, marka, logo, ticaret unvanı, işletme adı veya diğer ayırt edici unsurlara yer verilmemesi (…)koşullarıyla yapılabilir.” hükmüne aykırılık teşkil ettiği, bununla birlikte, “Benzer bir kokuya neden…ödeyesin?” şeklinde ifadeler ile inceleme konusu parfümlerin kokusunun dünyaca ünlü lüks parfümlerin kokusuna çok benzediği ve söz konusu markaların “………….” markalı ürünler ile karşılaştırıldığında pahalı olduğunun vurgulandığı, bu şekilde karşılaştırma yapılmasının rakip ürünleri kötülemek ve itibarsızlaştırmak suretiyle haksız rekabete yol açabilecek nitelikte olduğu, parfüm kokularının benzer olduğu iddiasının ispatına ilişkin olarak sunulan çalışmanın söz konusu iddiaları desteklemede yetersiz kaldığı, bu durumun da anılan Yönetmeliğin “Karşılaştırmalı Reklam hükmüne aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmiş olup, inceleme konusu tanıtımlar hakkında reklam veren …………………………. adına, 155.712 TL (Yüzellibeşbinyediyüzoniki Türk Lirası) idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları verilmesine karar verilmiştir.
- Güzellik salonu olarak ruhsatlandırılan bir merkezin sosyal medya mecralarında “"Ağustos Paketleri...", "Dermapen işlemi ile cildinizi yenileyin." gibi kampanya bilgilerine ve talep yaratıcı tanıtımlara, ayrıca "lazer epilasyon" işlemine yönelik tanıtımlara, bu tıbbi işlemlerin uygulandığı hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ilişkin görüntülere yer verildiği, tespit edilmiş; yapılan inceleme sonucunda güzellik salonları sağlık kuruluşu statüsünden çıkarıldığı, Güzellik salonunda tıp fakültesi diploması olan biri çalışsa bile, tabip yetkisinde olan tıbbi işlemler güzellik salonunda yapılamaz. Bu hususa uymadığı tespit edilen kişiler hakkında ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.” hükmü ile de her ne şekilde olursa olsun, tabip tarafından yapılması gereken tıbbi işlemlerin güzellik salonlarında gerçekleştirilmesinin yasaklandığından hareketle tabipler tarafından uygulanması gereken ve güzellik salonlarında uygulanmasına izin verilmeyen çeşitli tıbbi tedavi yöntemlerinin isimlerini sayarak bu alanda hizmet verdiği ve sağlık alanında faaliyet gösterdiği yönünde izlenim uyandırdığı, söz konusu tıbbi işlemlerin doktor kontrolünde ve sağlık kuruluşları bünyesinde uygulanması gerektiği, söz konusu tıbbi işlemlerin yetkili kişilerce dahi tanıtımının yapılmasının mevzuat gereği yasak olduğu değerlendirilmiş olup dolayısıyla inceleme konusu tanıtımların; Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, - Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmelik ile Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un ilgili hükümlerine aykırı olduğuna, buna göre, reklam veren (………….Beauty Güzellik Salonu) hakkında, 6502 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca “anılan reklamları durdurma cezası” verilmesine karar verilmiştir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nda Neler Oldu?
- 04/06/2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Sır Niteliğindeki Bilgilerin Paylaşılması Hakkında Yönetmelik” kapsamında uygulamada yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi amacıyla 11/08/2022 tarihinde Genelge yayımlanmıştır[4].
- “Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı” kamuoyuna duyuruldu.
- 2022 Yılında Sektöre Dahil Olan Dijital Bankalar;
- Hayat Katılım Bankası A.Ş. (21 Nisan 2022)
- T.O.M. Katılım Bankası A.Ş. (12 Ağustos 2022)
- FUPS Bank A.Ş.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda Neler Oldu?
- Eylül 2022’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından finansal teknoloji alanındaki sektör oyuncularına yol göstermesi adına “Ödemeler Alanında Sunulan İş Modellerinin Ödeme Hizmeti Türleri ile İlişkilendirilmesine İlişkin Rehber” yayımlanmıştır[5].
- Aralık 2022’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, açık bankacılık hizmetlerini kullanıma açtığını duyurdu. 1 Aralık 2022’den itibaren bankalar, Açık Bankacılık işlemleri sunulmasını sağlayan Açık Bankacılık Geçidi (GEÇİT) üzerinden hizmet vermeye başlamıştır[6].
- 2022 Yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından Lisans Verilen Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları
- A Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
- As Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.
- Bingo Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş
- BRQ Link Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- DSM Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
- Fzypay Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Lidio Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Moneypay Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
- Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- ParaQR Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Parolapara Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Rubik Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- SecurIT Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri A.Ş.
- Sundus Ödeme Kuruluşu A.Ş.
- Token Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.
- Tom Pay Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- TTM Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Vepara Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Vizyon Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- 2022 Yılında Faaliyet İzni Kapsamı Genişletilen Şirketler
- Ceo Ödeme Hizmetleri A.Ş.
- Dgpara Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu A.Ş.
- Moka Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu A.Ş.
- N Kolay Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu A.Ş.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (“MASAK”)’da Neler Oldu?
- Kasım 2022’de MASAK tarafından iki adet rehber yayımlanmıştır. “Finansal Olmayan Belirli İş ve Mesleklere (FOBİM) Yönelik Terörizmin Finansmanıyla Mücadele Rehberi” yayımlanmış olup; ilgili Rehberde terörizmin finansmanı suçuna ve ülkemizde terörizmin finansmanı ile mücadele risklerine, FOBİM’lere ve terörizmin finansmanı kapsamındaki yükümlülüklerine, Terörizmin finansmanı kapsamında FOBİM’lere yönelik şüpheli işlem tiplerine ve örnek vakalara yer verilmiştir[7].
- “Finansal Kuruluşlara Yönelik Terörizmin Finansmanıyla Mücadele Rehberinde”; terörizmin finansmanı suçuna ve ülkemizde terörizmin finansmanı ile mücadele risklerine, finansal kuruluşlar ile terörizmin finansmanı kapsamındaki yükümlülüklerine, terörizmin finansmanı ile mücadelede finansal kuruluşların dikkat etmeleri gereken hususlara ve örnek vakalara yer verilmiştir[8].
- Diğer Kurum Gelişmeleri
- Nisan 2022’de NFT kavramı, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından “Nitelikli Fikrî Tapu” olarak tanımlanmıştır.
- Eylül 2022’de 31943 (1. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de Orta Vadeli Program (2023-2025)’a dair Cumhurbaşkanı Kararı yayımlanmıştır.
Raporu okumak için tıklayınız.
