Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik 16.04.2021 tarihli ve 31456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bilindiği üzere 12.03.2021'de Ekonomi Reformları Eylem Planı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na dijital paraya dair çalışmalar yapma görevi yüklenmişti. Yönetmelik’e baktığımızda, TCMB’nin dijital para düzenlemelerine ödeme ve elektronik para kuruluşlarından başladığını görmüş olduk. Benzer düzenleme 25 Kasım 2013'te Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, dijital paralar kapsamına giren Bitcoin'le ilgili bir açıklama yapmıştır. Açıklamada, dijital para Bitcoin'in, 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” kapsamında olmadığını ve elektronik para olarak değerlendirilmediği için gözetim ve denetiminin mümkün olmadığını belirtilmişti.
30.04.2021 tarihinde yürürlüğe girecek Yönetmelikte kripto paralar, kripto varlık adı altında “dağınık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar’’ şeklinde tanımlanmıştır.
Yönetmelik İle Yasaklanan İşlemler
Yönetmelikte “ödemeler’’in kapsamı belirtilmemiş, oldukça geniş bir yorum yapılmıştır. Ödemenin ne olduğu açıkça belirtilmese de, Yönetmelik kapsamına ödeme ve elektronik para şirketleri girdiği için bu şirketlerin tabi olduğu 6493 sayılı Kanun’da tanımlanan ödeme işlemi üzerinden yorum yapmamız doğru olur. Kanun’a göre ödeme işlemi, gönderen veya alıcının talimatı üzerine gerçekleştirilen fon yatırma, aktarma veya çekme faaliyetini ifade eder. Buna göre Yönetmelikte ödeme ve elektronik para şirketlerinin, kullanıcılarına fon yatırma, fon aktarma veya fon çekme faaliyetleri sunarken kripto varlıkları faaliyet alanına dahil edemeyeceğini net bir şekilde ifade edilmiştir.
Yönetmelikte 3 kavram görüyoruz: Ödeme Kuruluşları, Elektronik Para Kuruluşları ve Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları. Yönetmelik madde 4/1 ile kripto varlık borsalarına fon ihracı süreçlerine dair iş modelleri geliştirmeme yasağı hem bankalara hem de finansal teknolojilere (ödeme ve elektronik para kuruluşlarına) getirilmiştir.
Yönetmelik madde 4/2 ile getirilen düzenleme sonucunda ise ödeme ve elektronik para kuruluşları kripto varlık borsalarına fon aktarımına (para transferine) aracılık edemeyecekler. Burada belirtmek gerekir ki, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edememe yasağı yalnız ödeme ve elektronik para kuruluşları için geçerli. Bankalar için böyle bir düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla bankalardan kripto para borsalarına ödeme yapılması mümkündür.
Özetle, 30 Nisan 2021 tarihinden sonra kripto varlık borsalarına para transferleri ödeme ve elektronik para kuruluşları aracılığıyla yapılamayacak ancak para transferine izin veren bankalar aracılığıyla yapılabilecektir. Yönetmelik kapsamında bankaların sorumluluğu ise kripto varlık borsalarına fon ihracı süreçlerine dair iş modelleri geliştirmeme yasağıdır. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarına getirilen düzenleme karşısında 2020 yılında kurulan Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) ise düzenlemeye ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmuş değildir.
Yazar: İrem AKINCI / Avukat
Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik 16.04.2021 tarihli ve 31456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bilindiği üzere 12.03.2021'de Ekonomi Reformları Eylem Planı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na dijital paraya dair çalışmalar yapma görevi yüklenmişti. Yönetmelik’e baktığımızda, TCMB’nin dijital para düzenlemelerine ödeme ve elektronik para kuruluşlarından başladığını görmüş olduk. Benzer düzenleme 25 Kasım 2013'te Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, dijital paralar kapsamına giren Bitcoin'le ilgili bir açıklama yapmıştır. Açıklamada, dijital para Bitcoin'in, 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” kapsamında olmadığını ve elektronik para olarak değerlendirilmediği için gözetim ve denetiminin mümkün olmadığını belirtilmişti.
30.04.2021 tarihinde yürürlüğe girecek Yönetmelikte kripto paralar, kripto varlık adı altında “dağınık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar’’ şeklinde tanımlanmıştır.
Yönetmelik İle Yasaklanan İşlemler
Yönetmelikte “ödemeler’’in kapsamı belirtilmemiş, oldukça geniş bir yorum yapılmıştır. Ödemenin ne olduğu açıkça belirtilmese de, Yönetmelik kapsamına ödeme ve elektronik para şirketleri girdiği için bu şirketlerin tabi olduğu 6493 sayılı Kanun’da tanımlanan ödeme işlemi üzerinden yorum yapmamız doğru olur. Kanun’a göre ödeme işlemi, gönderen veya alıcının talimatı üzerine gerçekleştirilen fon yatırma, aktarma veya çekme faaliyetini ifade eder. Buna göre Yönetmelikte ödeme ve elektronik para şirketlerinin, kullanıcılarına fon yatırma, fon aktarma veya fon çekme faaliyetleri sunarken kripto varlıkları faaliyet alanına dahil edemeyeceğini net bir şekilde ifade edilmiştir.
Yönetmelikte 3 kavram görüyoruz: Ödeme Kuruluşları, Elektronik Para Kuruluşları ve Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları. Yönetmelik madde 4/1 ile kripto varlık borsalarına fon ihracı süreçlerine dair iş modelleri geliştirmeme yasağı hem bankalara hem de finansal teknolojilere (ödeme ve elektronik para kuruluşlarına) getirilmiştir.
Yönetmelik madde 4/2 ile getirilen düzenleme sonucunda ise ödeme ve elektronik para kuruluşları kripto varlık borsalarına fon aktarımına (para transferine) aracılık edemeyecekler. Burada belirtmek gerekir ki, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edememe yasağı yalnız ödeme ve elektronik para kuruluşları için geçerli. Bankalar için böyle bir düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla bankalardan kripto para borsalarına ödeme yapılması mümkündür.
Özetle, 30 Nisan 2021 tarihinden sonra kripto varlık borsalarına para transferleri ödeme ve elektronik para kuruluşları aracılığıyla yapılamayacak ancak para transferine izin veren bankalar aracılığıyla yapılabilecektir. Yönetmelik kapsamında bankaların sorumluluğu ise kripto varlık borsalarına fon ihracı süreçlerine dair iş modelleri geliştirmeme yasağıdır. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarına getirilen düzenleme karşısında 2020 yılında kurulan Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) ise düzenlemeye ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmuş değildir.
Yazar: İrem AKINCI / Avukat