2 Nisan 2022 tarihli ve 31797 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Şarj Hizmeti Yönetmeliği[1] (“Yönetmelik’’) ile elektrikli araçlara elektrik enerjisi temininin sağlandığı şarj ünitesi ve istasyonlarının kurulması, şarj ağı ve şarj ağına bağlı şarj istasyonlarının işletilmesi ile şarj hizmetinin sunulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Elektrikli araçlara yol yardımı amacıyla elektrik enerjisi temin eden mobil şarj üniteleri Yönetmelik kapsamı dışında bırakılmıştır.

Aşağıdaki hususlar, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Yönetmelik hükümleri kapsamında değerlendirmelerimizi içermektedir.

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na göre ilgili tanımlar:

Şarj İstasyonu İşletmecisi: Şarj ağı işletmecisinden almış olduğu sertifika kapsamında şarj istasyonlarını yerinde işleten ve üçüncü taraflara bu şarj istasyonlarında şarj hizmeti sağlayan gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.

Şarj Ağı İşletmecisi: Elektrikli araç kullanıcılarına, şarj ağına erişim açarak şarj hizmeti sağlayan ve şarj ağının işletmesini gerçekleştiren lisans sahibi tüzel kişiyi ifade eder.

Sertifika: Bir şarj ağı bünyesinde bir veya birden çok şarj istasyonunun, şarj ağı işletmecisi nam ve hesabına kurulması veya işletilmesi amacıyla Kurumun belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde şarj ağı işletmecisi tarafından gerçek veya tüzel kişiye verilen yetki belgesini ifade eder.

Şarj Ağı Hizmeti Verilmesi ve Lisans Süreci:

• Elektrikli araç kullanıcılarına, şarj ağına erişim açmak, şarj hizmeti sağlamak ve şarj ağının işletmesini gerçekleştirebilmek için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (“EPDK”) başvuru yapılması ve “şarj ağı işletmeci lisansı”nın alınması gerekmektedir.
• Lisans başvurusunda bulunacak tüzel kişi, EPDK nezdinde elektronik başvuruda bulunacak yetkilisinin bilgilerini EPDK’ya yazılı olarak sunar. EPDK, bildirim tarihinden itibaren beş iş günü içinde söz konusu tüzel kişi adına yetkili kişinin elektronik başvuru yetkisini tanımlar.
• Lisans başvurusunda bulunacak tüzel kişinin sağlaması gereken kriterler Yönetmeliğin 6. Maddesinin 3. Fıkrasında sayılmıştır.
• Tüzel kişilerin lisans başvurusu yapmadan önce şarj ağında yer alan şarj istasyonlarını uzaktan yönetebilecek, uygunluk durumlarını takip edebilecek, soket yapısı uyumlu her türlü elektrikli araca hizmet verebilecek ve tüm elektrikli araç kullanıcılarından ödeme alabilecek bir şarj ağı yazılımını ve uygulamasını hazırlamaları gerekmektedir. Lisans başvurularının değerlendirilmesi aşamasında bu yazılıma ilişkin bilgi ve belgeler EPDK’ya sunulması gerekecektir.
• Lisans başvurusunda bulunulması için öncelikle şarj hizmeti verilecek marka veya markalara ait Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenen marka tescil belgesini EPDK’ya sunulması zorunludur.
• Lisans en fazla 49 yıla kadar verilebilecektir.
• Şarj ağı işletmecisi, üçüncü kişilerce şarj istasyonu kurulması ve işletilmesi ile şarj istasyonunun kendi şarj ağına bağlı olarak çalışması için sertifika düzenlemekle yükümlü kılınmıştır.
• Şarj ağı işletmecisi tarafından düzenlenen sertifika, şarj ağı işletmecisi ile sertifika verdiği şarj istasyonu işletmecisi arasında şarj hizmeti sunulmasına ilişkin tarafların hak ve yükümlülüklerini tanımlamaktadır.

Elektrikli araç şarj hizmeti faaliyetindeki yapı aşağıdaki gibidir:

Şarj Hizmetinin Verilmesine Dair Gözetilecek Hususlar:

• Şarj istasyonları; halka açık ve ticari faaliyet yürütülen özel şarj istasyonları olarak ayrılmaktadır.
• Şarj ağı işletmecisi şarj hizmeti fiyatını ilgili mevzuata uygun olarak belirlemek, ilan etmek ve uygulamakla yükümlüdür. Ayrıca şarj ağı işletmecisi, şarj hizmeti karşılığında kullanıcılardan şarj hizmeti fiyatı esas alınarak hesaplanan bedel dışında her ne ad altında olursa olsun ayrı bedel talep edemeyecektir.

• Şarj hizmetinin sunulmasında asli sorumluluk şarj ağı işletmecisinindir. Şarj istasyonu işletmecisi, sertifika düzenleyen şarj ağı işletmecisinin gözetimi ve denetiminde şarj hizmeti faaliyetinde bulunabilecektir.
• Her bir şarj istasyonu için yalnızca bir lisans sahibi tarafından sertifika düzenlenebilir. Bu şekilde şarj istasyonu işletmek isteyen gerçek veya tüzel kişiler lisans alınmasına gerek olmaksızın, doğrudan lisans sahiplerine başvurarak sertifika talebinde bulunabilecek olup, aldıkları sertifika kapsamında şarj istasyonu işletebilecektir.
• Şarj ağı işletmecisi, sertifika düzenlenmesinde, sonlandırılmasında ve iptalinde uygulayacağı kurallara ilişkin usul ve esasları internet sitesinde ilan eder.
• Düzenlenen sertifikanın süresi ilgili şarj ağı işletmeci lisansının geçerlilik süresini aşamayacaktır.
• Şarj istasyonu işletmecisinin, sertifikasının geçerliliğini yitirmesi halinde faaliyeti de sonlanacaktır. Bu durumda şarj istasyonu işletmecisi başka bir şarj ağı işletmecisine başvurarak sertifika talebinde bulunabilecek ve sertifikasını aldığı lisans sahibinin şarj ağına bağlanarak faaliyet yürütebilecektir.
• Her ne ad altında veya yöntemle olursa olsun ticari faaliyet göstermeyen özel şarj istasyonlarının ve kullanıcıların kendi ihtiyacı için kurduğu şarj ünitelerinin bir şarj ağına bağlanmaları zorunlu değildir. Bu doğrultuda elektrikli araç kullanıcılarının kendi evleri veya işyerlerinde kurulu olan ve ticari faaliyet göstermeyen şarj üniteleri için herhangi bir lisans veya sertifika almasına gerek bulunmamaktadır.
• Halihazırda işletmede olan şarj istasyonları ise Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 2 Nisan 2022 tarihinden itibaren dört ay içerisinde durumlarını Yönetmeliğe uygun hale getirmekle yükümlü kılınmıştır.

 Denetim ve Yaptırımlar:

• EPDK, şarj ağı işletmecileri ile şarj istasyonu işletmecilerini kendi personeli eliyle veya gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları personeli eliyle denetime tabi tutabilecektir.
• Lisansın iptal edilmesi halinde şarj ağı işletmecisince düzenlenen sertifikalar da kendiliğinden geçerliliğini yitirecektir.

Son dönemde elektrikli araç kullanımının artması sebebiyle elektrik enerjisi temin edilmesi hususunda pek çok tüzel kişinin EPDK bünyesinde lisans başvurusunda bulunduğu ve şarj ağına bağlı istasyonların kurulması yönünde ticari kararlar aldığı gözlemlenmektedir. Yine lisans sahibi bir şarj ağı işletmecisinden alınacak sertifika ile gerçek ya da tüzel kişiler de şarj istasyonu işletilmesi ile ilgili girişimlerde bulunmaktadır. Bununla birlikte elektrik araçlara şarj hizmeti sunulması faaliyetinin gerek yeni bir alan olması gerekse sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği alanlarıyla bağlantılı olması sebebiyle EPDK nezdinde düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Bu nedenle EPDK mevzuat düzenlemelerinin pek çok hukuki alana da temas ettiği gözlemlenmektedir.

Hazırlayan: Av. İrem AKINCI

Bilgi ve değerlendirmelerinize sunulur.

Universal Hukuk | Law Office